ŞALPAZARI

TRABZON İLİ ŞALPAZARI İLÇESİ
ŞALPAZARI İLÇE TANITIM

ŞALPAZARI RESİMLER
ŞALPAZARI FOTOĞRAFLAR
ŞALPAZARI MANZARALAR
ŞALPAZARI GÖRÜNTÜLER
ŞALPAZARI
TRABZON ŞALPAZARI

Şalpazarı (Ağasar) Trabzon'un bir ilçesidir. Osmanlı Devleti yönetimindeki Karadeniz Bölgesi'nde o devirde ismi Vilayet-i Çepni olan Giresun'un Görele ilçesine bağlı bir köy'dü. Halkının çok önemli bir bölümü Türkmen/Çepnilerden oluşur.

ŞALPAZARI İLÇE TARİH

Şalpazarı Tarihi

Şalpazarı ilçesinde yerleşimin çok eski tarihlere dayandığı bilinmektedir. Yörede yaşayan insanlar Oğuzların Üçoklar boyundan olan Çepni’lerdir. Çepni’lerin bu bölgeye Trabzon’un fethinden önce Uzun Hasan zamanında kafileler halinde geldikleri bilinmektedir. Çepni kelimesinin anlamı; Düşmana karşı gözü pek, mazlumlara karşı merhametli, mert,sınır bekçiliği yapan manasına gelmekte olup, yöre insanı bu özelliklerin tümünü taşımaktadır. İlçede yaşayan çepniler; Orta Asya’dan göç ettikten sonra Doğu Anadolu’nun Doğu kesimleri ile İran’a yerleşmiş 

oldukları,buralarda yaşadıkları sırada yönetime karşı ayaklanma faaliyetlerine karıştıkları bilahare yönetim tarafından çıkarılan bir fermanla Anadolu’ya sürgün edildikleri tarihçilerin yapıtlarından anlaşılmaktadır.Buradan sürgün edilen Çepni Türklerinden 100.000 kadarı Doğu Karadeniz’de Görele, Tirebolu, Şebinkarahisar, Torul, Kürtün ve Ağasar (Şalpazarı) yörelerine yerleşmişlerdir. İlçe Osmanlı döneminde Trabzon Sancağı Görele

 kazasına bağlı iken 1798 tarihinde çıkarılan bir fermanla Trabzon sancağına bağlı Vakfıhatuniye (Vakfıkebir) kazasına bağlandığı yöre halkının elinde bulunan belgelerden anlaşılmıştır. Şalpazarı İlçesi, 1914 yılında Vakfıkebir kazasına bağlı nahiye haline getirilmiş, 1987 yılında çıkarılan bir kanunla ilçe olmuş ve 02.08.1988 tarihinde teşkilatlanıp fiilen faaliyete geçmiştir.

ŞALPAZARI İLÇE COĞRAFYA

Karadeniz Bölgesi'nde, Trabzon'a 65 km. uzaklıktaki Şalpazarı, Doğu Karadeniz Bölgesinin orta kesiminde yer almaktadır.İlçe merkezi, Asar Deresi ile Köristan Deresinin birleştiği noktada kurulmuştur. Konum itibarıyla Trabzon'un en batısında yer almaktadır. Giresun iline bağlı Ey-nesil ve Görele ilçeleri ile komşudur. Kuzeyinde Beşikdüzü, güneyinde Gümüşhane iline bağlı Kürtün ilçesi ve doğusunda Tonya ile çevrilidir.

Şalpazarı ilçesinin en büyük akarsuyu Ağasar Deresi, Şıhkıram ve Sis Dağı eteklerinden çıkarak Ağasar vadisini boydan boya kat ederken, doğudan ve batıdan köyler arası sınır teşkil eden birçok küçük dereciklerin suyundan alarak kuzeye doğru yoluna devam eder.

ilçe merkezinden büyük kolu olan küçük dere, Fidanbaşı ve Sugören deresi ile birleşir ve Beşikdüzü ilçesinin batısından Karadeniz’e dökülür. Uzunluğu 42 km olup, göz ve sel suları ile oldukça bol su, ülke çapında tanınan ve üzerine Türküler yakılan bir akarsudur. Alaca yaylası ve Gökçeköy’den çıkan Gökçeköy Deresi (Çayırdere, Kovanlı Dere) kolları ile birleşerek Sisdağı’nın batısından Görele topraklarından Karadeniz’e dökülür.ilçenin mesiresi haline gelen ve adını da minarellerinin özelliği itibarıyla acılığından alan ilçe merkezinden 8 km güney yönünde bulunan Ağasar Deresi’nin hemen üzerinde akan Acısu şifa suyu olarak içilmektedir.

Eskiden Vakfıkebir'e bağlı bir bucak iken 1987 yılında ilçe konumuna getirilmiştir. İlçede herhangi bir eser bulunmamaktadır.

İlçenin nüfus durumu

2000:23.390 1997:17.691

Ekonomi

İlçede yaşayan insanların % 10’i aile işletmeciliği şeklinde ziraat ve hayvancılık, % 35’i gurbet işçiliği, % 20’si de diğer mesleklerde iştigal etmektedir.

Kültür

Geleneksel olarak Türkmen/Çepniler okumaya meraklı,kültürlü, daima mazlumun yanında hoşgörülü kimselerdir. Tarihci Prof.Dr.Faruk Sümer ve Prof Dr.İrene Melnikoff Türkmen/Çepnilerin Hacı Bektaşi Veli Hazretlerinin müridleri olduklarını yazar ancak eski zamanlarda Alevi-Bektaşi olan Şalpazarı Çepnileri sonradan Sünniliği seçmişlerdir. İlçemizde bir çok kültürel faaliyet yapılmaktadır.Gazete,dergi,kitap okuma oranı çok yüksektir. Okuma-yazma oranı % 95 civarında olup, okuma yazma bilmeyenler genelde 60 yaş ve üzeri insanlardır.

Mülki idare

Şalpazarı ilçe merkezi ile Geyikli beldesinde Belediye teşkilatı mevcuttur. Merkez belediyesine bağlı (6) mahalle, Geyikli Belediyesine bağlı (3) mahalle olmak üzere (9) mahalle ile ilçenin (23) köyü vardır. Ayrıca yaz aylarında mezra hüviyeti kazanan (10) kadar yayla vardır. Arazi yapısı nedeniyle köylerin yerleşim durumu dağınıktır. Köylerde mevcut evler birbirinden uzak olup, kamu hizmetlerinin götürülmesini zorlaştırmaktadır. İlçe merkezine en uzak köy(kuzuluk köyü) 26 km, en yakın köy ise 4 km mesafededir.

Sosyal durum

İlçe merkezindeki konutlar genellikle sağlığa elverişli olup, betonarme binalardan oluşmaktadır. İlçede Resmi kurum ve okulların artmasıyla azda olsa konut sıkıntısı ortaya çıkmıştır. İlçenin engebeli bir arazi yapısına sahip olması yerleşimi olumsuz etkilemektedir.

Köylerdeki konutlar ise geleneksel ahşap mimari şeklindedir. Son yıllarda köylerde de betonarme konutlar inşa edilmektedir.İlçede sosyal yaşamı geliştirecek sinema, tiyatro gibi kültürel faaliyetler olmadığından halkın tek eğlence kaynağı televizyon ve yaz aylarında düzenlenen geleneksel şenliklerdir. İlçemiz merkezinde ve yaylalarında çok sayıda şenlik organize edilmektedir.İlçe insanlarına istihdam sağlayıcı yatırım ve işletme olmadığından halkın büyük bir kısmı mevsimlik ve daimi gurbet işçiliği, üretim düzeyi ve karlılık oranı düşük aile işletmeciliğine dayanan hayvancılık ve ziraat ile geçimlerini temin etmektedir.

İlçenin eğitim ve kültür durumu

Tarihçe

İlçe halkının önemli bir bölünü oluşturan Türkmen/Çepniler 12nci yüzyılın başlarında yöreye yerleşmeye başlamışlardır. Karadeniz Çepnileri makamı Güvendi yaylasında bulunan Güvenç Abdal Ocağına bağlıdırlar. İlçenin eğitim ve kültür durumuna bakıldığında; Cumhuriyetin ilanından sonra ilk eğitim kurumunun 1923 yılında Geyikli beldesinde eğitim ve öğretime açıldığını görmekteyiz. Bunu takiben 1928 yılında Şalpazarı İlçe merkezi ile Simenli köyünde ilkokul açılmıştır. Günümüzde her köyde ilköğretim okulu mevcuttur. Bu okulların pek çoğu taşımalı hale getirilmiştir. Orta öğretime gelince; 1965 yılında Şalpazarı lisesinin orta kısmı eğitim-öğretime açılmıştır.Bugün ise bu okullara ilaveten Geyikli beldesi,Kasımağzı,Doğancı,Sayvança-tak ve Gökçeköy köylerinde ikinci kademesi bulunan ilköğretim okulları mevcuttur.İlk lise olan Şalpazarı lisesi 1975-1976 yılında eğitim-öğretime açılmıştır.İlçede okuma yazma oranı % 95 

civarındadır. Okur-yazar olmayanlar 60 yaş ve üzeri insanlardan oluşmaktadır. İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü yeni Hükümet konağında hizmet vermekte olup, bu kurumda (1) müdür, (2) şube müdürü, (1) şef, (1) memur ve (3) hizmetli görev yapmaktadır. İlçemizde toplam 113 öğretmen ve 2019 öğrenci bulunmaktadır.

İlköğretim

İlçe merkezinde (1),mahalle ve köylerde (10) olmak üzere toplam (11) ilköğretim okulu bulunmaktadır. İlçemizde 2004-2005 Eğitim-öğretim yılında 1. ve 2. Kademede (99) öğretmenle (1626) öğrenci bulunmaktadır. Ayrıca merkez ilköğretim okulu, Sayvançatak, Doğancı ve Geyikli ilköğretim okullarında (1’er) adet ana sınıfı mevcuttur. İlköğretim okullarında; 1. Kademede (49 ) erkek,(429) kız, II. Kademede (309) erkek, (327) kız öğrenci olmak üzere toplam (1556) öğrenci mevcuttur. İlköğretim okullarımızda (-) adet sınıf öğretmeni, (-) adet branş öğretmenine ihtiyacımız vardır.Ayrıce 2004-2005 yılında İzzet Öztürk İlkögetim okulu yaptırılmıs henüz açılmamıstır.

Ortaöğretim

2004-2005 Eğitim-öğretim yılı itibariyle ilçemizde (1) Çok Programlı lise, (1) İmam-Hatip lisesi ve (1) Sağlık meslek lisesi vardır. Milli Eğitim Bakanlığına bağlı liselerde (39) öğretmen, (463) öğrenci ile Sağlık Bakanlığına bağlı Sağlık Meslek Lisesinde (3) öğretmen ve (60) öğrenci bulunmaktadır. Sağlık meslek lisesi hariç diğer liseler kendi binalarında eğitim ve öğretimlerini devam ettirmektedirler.Simenli ilköğretim okulu öne çıkan okullardandır.

Halk Eğitim Merkezi

İlçenin Halk Eğitim Merkezi Müdürlüğü 2 Ağustos 1988 tarihinde kurulmuş olup, İlçe Merkezinde bulunan Çok Programlı Lise’de iskan edilmektedir. Bu merkezde (1) müdür, (1) müdür yardımcısı, (-) memur ve (-) hizmetli ile görev yapmaktadır. Halk eğitimi merkezince; Bir önceki eğitim ve öğretim yılında (8) dalda (17) kurs açılmış olup, (163) kursiyer öğrenciye kurs tamamlama belgesi verilmiştir.

Diğer

İlçede özel şahıslara ait 2 kitabevi ve aylık yayınlanmakta olan “Yeni ŞALPAZARI” adlı mahalli gazete bulunmaktadır. İlçe merkezi ile Geyikli beldesinde Kültür Bakanlığınca açılmış halk kütüphanesi mevcuttur. İlçede sinema,tiyatro ve benzeri faaliyetler olmadığından bu eksiklik TV kanallarından istifade ile giderilmeye çalışılmaktadır. Folklorik etkinlik olarak yaz aylarında Acısu, Kadırga, Alaca, Sisdağı ve Ağakonağı ile İzmiş şenlikleri geleneksel olarak her yıl yapılmaktadır. Yapılan bu şenliklerde yörenin folklorik özellikleri, yöresel el sanatları ve geleneksel kültür birikimleri ile ilçenin örf, adet, gelenek ve göreneklerini görmek mümkündür.

Sağlık hizmetleri

İlçe Merkezinde (1), Geyikli Beldesinde (2), Sütpınar köyünde (1)Güdün köyünde (1), Gökçeköy köyünde (1) olmak üzere İlçemizde toplam (6) sağlık ocağı vardır. Merkez Sağlık Ocağında ; (3) doktor, (-) diştabibi, (3) sağlık memuru, (1) Çevre sağlık teknisyeni, (1) Röntgen teknisyeni(Vakfıkebir geçici görev), (1) Laborant, (4) hemşire, (2) memur, (1) şoför, (1) hizmetli ile merkez Sağlık ocağında görevli (2) ebe mevcut olup,ocağa bağlı köylerde bulunan sağlık evlerinde (-) adet ebe vardır. Ocakta (2 ) adet ambulans bulunmaktadır. Geyikli Sağlık Ocağında (1) doktor, (2) sağlık memuru, (1) hemşire(2) ebe (-) şoför ve (-) hizmetli ile ocağa bağlı (-) köyde bulunan sağlık evlerinde (-) ebe bulunmaktadır.Sağlık Ocağın (4) adet lojmanı vardır. Geyikli Şehit Er Halil Karagöz Sağlık Ocağında; (1) Doktor(Asker),(1) Sağlık memuru(Askerde)ve (1) ebe vardır.Ocağa bağlı (1) sağlık evinde ebe yoktur. Sütpınar Sağlık ocağında (1) Doktor(merkez sağlık ocağında), (-) sağlık memuru, (-) hemşire (1) ebe mevcut olup,Ocağa bağlı (1) adet sağlık evinin ebesi yoktur. Gökçeköy Sağlık Ocağında (-) doktor, (-) Sağlık memuru,(1) hemşire, (2) Ebe,(-) hizmetli görev yapmaktadır. Toplam itibariyle Ocaklarda ve sağlık evlerinde (5) Doktor,(-) Diş hekimi (2) Memur,(6)hemşire,(9) ebe,(1) şoför ve (1) hizmetliye ihtiyaç vardır. İlçemizde Milli Eğitim Bakanlığına bağlı (1) sağlık meslek lisesi bulunmaktadır.

Spor

Köyün en iyi sporcusu olan osman cok iyi top oynar ayrıca judo tekvando kerata boks kikboks gibi dövüş sanatlarının yanı sıra golf kırıket sörf bangicamping gibi burjuvavari sporlarlada ilgilenmektedir. Köyün derelerindeki olimpik havuzların yapımında büyük rol almıştır. son derece atletik olan Bay Önata sanatla da ilgilenmektedir.

İlçenin ekonomik durumu

İlçe insanları ekonomik ihtiyaçlarını geçmişten bu güne gurbet işçiliği, çiftçilik ve hayvancılıkla temin etmişlerdir. İlçede istihdam sağlayıcı herhangi bir yatırım yoktur. Tarıma elverişli toprakların az oluşu halkın başka geçim kaynakları aramasına neden olmaktadır. Bunların içersinde gurbet işçiliği ve memuriyet başta gelmektedir. İlçede (571) adet vergi mükellefi olup, 2004 yılı aralık ayı itibarıyla tahakkuk eden vergi 1.022.846.350.000.- TL’olup, tahsilat toplamı ise 950.472.350.000. TL’dır. Bütçe giderleri toplamı ise 4.057.126.650. .- TL’dır.

a) Tarımsal faaliyetler

Mısır, fındık, patates, tereyağı ve diğer sebze çeşitleri tarımsal ürünleri teşkil eder, ancak bu mahsuller 3.000 civarındaki çiftçi ailesine ticari bir gelir getirmekten çok aile içerisinde tüketilmektedir. Genel olarak 18.000 dekar alanda (-) ton fındık, 6.900 dekar alanda 1.890 ton mısır, 3.200 dekar alanda 5.600 ton patates üretilmekte olup, geriye kalan arazi çayır ve orman vasıflıdır. Sadece fındık ürünü Beşikdüzü Fındık Tarım Satış Kooperatifi ve tüccar tarafından satın alınarak pazarlanır.

b) Hayvancılık

İlçede süt ve et bazında hayvancılık üretimi % 40 yerli ve % 60 jersey melezi unsurlardan ibarettir. İlçede (7.000) adet büyükbaş, (4.000) adet küçükbaş hayvan ile az miktarda taşımacılıkta kullanılan katır, at ve eşek bulunmaktadır. Ayrıca ilçe genelinde (1.000) adet tavuk mevcuttur. İlçe Sosyal yardımlaşma ve Dayanışma Vakfınca geçen yıllarda “Süt sığırcılığı ve arıcılık Projeleri” uygulamaya konulmuş ve projeler gelecek yıllara sari olarak devam etmektedir. Son yıllarda arıcılık büyük gelişme kat etmiş olup, (5.850) adet fenni ve ilkel arı kovanı mevcuttur. Bu kovanlardan elde edilen bal ilçe ekonomisine (1.170.000.000.000) TL. yıllık katkı sağlamaktadır. İlçede yerli hayvan ırkının ıslahı için damızlık jersey boğa ve yeteri kadar saf kan holştain ırkı düve getirilmiş olup, İlçe Tarım Müdürlüğü’nce kurulan suni tohumlama istasyonunda çalışmaları sürdürülmektedir. Genel olarak tarım ve hayvancılık alanlarında yapılan üretim çalışmalarının ilçe ekonomisine katkısı toplam olarak (8.712.500.000.000.-) TL civarındadır. S.S.Sütpınar köyü kalkındırma kooperatifince hazırlanan 100x2 süt sığırcılığı projesi gerçekleştirilerek getirilen süt inekleri hak sahiplerine dağıtılmıştır.

c) Diğer

İlçe halkı kooperatifleşme konusunda bilgi sahibi olmadığından uzun yıllar bu alanda herhangi bir gelişme olamamıştır. Buna mukabil (2) adet Tarım Kredi Kooperatifi, (1) adet Esnaf Odaları Birliği ve (3) adet Köy Kalkınma Kooperatifi mevcuttur.İlçede T.C. Ziraat Bankası şubesi mevcuttur. T.C.Ziraat Bankasında (8) adet personel bulunmaktadır. Banka çiftçilerimize yönelik kredilendirme çalışmalarını sürdürmekte ve yılda (690) çiftçiye kooperatifler aracılığı ve doğrudan hayvancılık,çevirme,gübre ve donatım kredisi olarak toplam (1.745.643.150.400.- TL kredi sağlamakta, bu kredinin % 50’lik kısmı süre sonunda tahsil edilebilmektedir. Ekonomiyi canlandırıcı mahdut sayıda sergi açılmakta olup, panayır olarak Acısu, Alaca, Kadırga, Sisdağı, Ağakonağı ve İzmiş şenliklerini sayabiliriz.

İlçenin altyapı ve ulaştırma durumu

İlçemizde mevcut Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. (TEDAŞ) işletme Başmühendisliği(6) adet personel ile hizmet vermekte olup, ilçe merkezi ve köylerin tamamında, yayla ve mezraların % 99’unde elektrik vardır. İlçenin elektrik ihtiyacı ulusal enerji hattından sağlanmaktadır. İlçeye bağlı köylerin su sorunu halledilmiş olup, Şalpazarı ilçe merkezinde Belediyeye ait su arıtma tesisi vardır. İlçenin Kanalizasyonu yapılmış olmakla birlikte ihtiyaca cevap vermemektedir. Bu nedenle ilçede mevcut yapılaşma sonucu konutların kanalizasyonu açıktan dereye verildiğinden halk sağlığını tehdit eder durumdadır. Bu derenin ıslahı ve kanalizasyon çalışmaları merkez Belediye Başkanlığınca projesi dahilinde sürdürülmektedir. İlçenin Karadeniz sahiline (Beşikdüzü) bağlayan 15 km uzunluğundaki yol karayolları 10. Bölge Müdürlüğünce yapılıp asfaltlanmıştır. İlçede toplam olarak yaklaşık (270) km köy yolu ağı vardır. Bu yol ağının 10 km asfalt, 6.2 km’lik bölümü betonlanmıştır. Yolsuz köy bulunmamakla birlikte köy yollarının stabilize hale getirilmesi için proğram dahilinde altyapı çalışmaları sürdürülmektedir.

Şalpazarı-Gökçeköy-Sinlice grup yolunun Şalpazarı-Acısu arası 9 km’lik bölümünün asfalt işlemleri bitirilerek hizmete açılmış olup, Acısu-Sinlice arası 12 km’lik bölümü komple yol olarak ihale edilmiş ve asfaltlama çalışmalarına müteahhidince başlanmıştır. Yayla ve mezraların ulaşım sorunu özellikle yaz ayları için çözümlenmiş durumdadır. İlçe PTT Müdürlüğünde (8) personel mevcut olup, Türk Telekom A.Ş. Şefliğinden (13) personel ile (6) otomatik santral ve (4652) aboneye hizmet vermektedir. Telefonsuz köy yoktur. Hatta 2005 itibarı ile Geyikli, Gökçeköy, Sayvançatak, Üzümözü köylerinde ve Kadırga Yaylası'nda otomatik santral mevcuttur.

TRT Televizyonunun 1. kanalı net, 2, 3, 4 ve TRT Gap kanalları kısmen izlenebilmektedir. Ayrıca halk katkısı ile ilçe merkezine kurulan aktarıcılar ile özel televizyonların yayınları izlenebilmektedir.2008 yılında Bakan Özak Şalpazarına gelmiş ve Acısu-Sis Dağı-Erikbeli yolunu tamamen asfalt yaptırmıştır.Teşekkürlerimizi iletiyoruz.